Cheλιγκας

Μέσα στον σουρεαλισμό των Εξαρχείων, υπάρχει τελοσπάντων και ο Cheλίγκας. Με την φάβα και τη σκορδαλιά του, τους αφράτους κεφτέδες και τα μυρωδάτα σουτζουκάκια του. Hasta la victoria siempre!

Μικρός Βοτανικός

Εξαιρετική η πρωτοβουλία της δημιουργίας μουσείου αφιερωμένου στον Ελύτη. Το θαυμάσιο νεοκλασικό στην Πλάκα που παραχώρησε το Υπουργείο Πολιτισμού αποτελεί ιδανικό χώρο για να φιλοξενήσει τους στίχους, τα προσωπικά αντικείμενα, το Νόμπελ και το γραφείο του ποιητή. Παρότι η συλλογή είναι μικρή, περιλαμβάνει πολύ ενδιαφέροντα εκθέματα, προσφέροντας στον επισκέπτη τη δυνατότητα να ανακαλύψει όψεις της προσωπικότητας και του έργου του Ελύτη. Στα θετικά οφείλω επίσης να περιλάβω το υποδειγματικά ευγενικό και φιλόξενο προσωπικό που προσεγγίζει με σεβασμό και επίγνωση το ρόλο του. Ας μου επιτραπεί όμως και ένα παράπονο: το αδικαιολόγητα ακριβό εισιτήριο αποθαρρύνει δυνητικούς επισκέπτες και προκαλεί αρνητική εντύπωση.

Διακόσια τέσσερα

Ο Αγώνας για την Ανεξαρτησία αποτελεί οντολογικό θεμέλιο του συλλογικού αφηγήματος και της ταυτότητας όλων -ακόμα και εκείνων που για διάφορους λόγους αισθάνονται άβολα να το αναγνωρίσουν ως τέτοιο. Είναι η στιγμή που διαμορφώθηκε η έννοια του «εμείς», πάνω στην οποία φορέθηκαν όλοι οι υπόλοιποι αυτοπροσδιορισμοί. 

Αυτή η μικρή, ταλαιπωρημένη, αλλά επίμονη χώρα, πέρασε από τη βάσανο πολέμων, διχασμών και κρίσεων. Εις πείσμα των δυσκολιών, καλλιέργησε αρετές, ανέδειξε πολιτισμό και πρόκοψε σε διάφορους τομείς, παραμένοντας ακόμα και στη σημερινή δύσκολη συγκυρία, μια από τις ελάχιστες δημοκρατίες του πλανήτη. Καμία από αυτές τις προόδους δεν ήταν αυτονόητη. Καμία από αυτές τις κατακτήσεις δεν είναι δεδομένη.

Η αυτοκριτική είναι πάντοτε χρήσιμη και ωφέλιμη. Αλλά η σημερινή ημέρα συνιστά και μια ευκαιρία θετικού αναστοχασμού. Για τα όσα επιτεύχθηκαν στο παρελθόν και τα όσα θα μπορούσαν να επιδιωχθούν στο μέλλον.

Αι Ειδοί του Μαρτίου

Πεδίον του Άρεως, Πολυτεχνείο, Μητρόπολη, Εθνικός Κήπος: παρέα περιπατήσαμε το πρωί με τον ανέμελο Μάρτη και τη ζωηρή Άνοιξη. Κι ας επιμένει ο ποιητής να προειδοποιεί πως «τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή» -αν δεν ορέγεσαι Συγκλήτους, τέτοιες έγνοιες μήτε σε πτοούν, μήτε σε σκιάζουν. 

Τα παράδοξα αγάλματα

Στους περιπάτους μου, συναντώ σε μπαλκόνια, αυλές ή πυλωτές και κάποια αφημένα αγάλματα. Που δεν προορίστηκαν ποτέ για κάποια πλατεία, που δεν θα αποκτήσουν ποτέ θέση σε κάποιο μουσείο, που δεν θα τους αποδοθεί μεγάλη προσοχή ή αξία. Παρατηρούν και υπομένουν στωικά το θορυβώδες περιβάλλον, αντιστέκονται με τον τρόπο τους στην ασχήμια, δεν διεκδικούν αλλά μήτε παραδίδονται. Παράδοξα είναι αυτά τα αγάλματα.

Ξυπόλητοι στο πάρκο

Έχουν περάσει πάνω από τρεις δεκαετίες από τότε που είδα την ταινία "Ξυπόλητοι στο πάρκο". Θυμάμαι ότι είχα απολαύσει πολύ το ζεύγος Τζέιν Φόντα-Ρόμπερντ Ρέντφορντ και είχα γελάσει με την ψυχή μου σε κάποιες σκηνές. Όταν πέτυχα προχθές την ταινία σε μία από τις συνδρομητικές πλατφόρμες, αποφάσισα να ξαναδώ λίγο τις πρώτες σκηνές -κυρίως από περιέργεια για το αν θα μου φανούν καθόλου αστείες μετά από τόσον καιρό. Ε λοιπόν, χωρίς να το πολυκαταλάβω, απορροφήθηκα και κατέληξα να το δω και πάλι όλο. Ναι, οι αστείες σκηνές (με τις σκάλες) εξακολουθούν να είναι ξεκαρδιστικές. Και ναι, οι δύο πρωταγωνιστές διατηρούν την ακαταμάχητη γοητεία τους. 

Όμως εκείνο που μου έκαμε κυρίως εντύπωση είναι η (εκ νέου) ανακάλυψη του νοήματος της ταινίας. Το οποίο μάλλον δεν είχα πάρει πάρει πολύ στα σοβαρά τότες, αλλά που τώρα μού μίλησε διαφορετικά. Εκείνος είναι ένας σοβαρός και μετρημένος δικηγόρος που λειτουργεί με τους κανόνες και αντιμετωπίζει τη ζωή με λογική και επιμέλεια. Εκείνη είναι μία ατίθαση και παθιασμένη νεαρά που θέλει να δοκιμάσει νέες εμπειρίες, αψηφώντας τους κανόνες και απολαμβάνοντας τη ζωή με πάθος. Δυστυχώς, η αναμέτρηση με την ωμή καθημερινότητα, αναδεικνύει τις μεγάλες διαφορές στον τρόπο σκέψης και αντίληψης, οι οποίες τους οδηγούν σύντομα σε δύο ασύμβατα αφηγήματα. Εκείνος πιο κυνικός και ρεαλιστής, εκείνη πιο εκρηκτική και συναισθηματική, επέρχεται η ρήξη. Δύο είναι οι πιθανές εκβάσεις: ή που θα μείνει ο καθείς με το αφήγημά του και θα τη σχολάσουμε τη σχέση (που είναι τελικά το μάλλον εύκολο) ή που θα επιχειρήσουν και οι δύο μία υπέρβαση για να καταφέρουν να συναντηθούν. Βεβαίως, για να επιτευχθεί το δεύτερο, υπάρχει μία θεμελιώδης προϋπόθεση: να επιθυμούν και οι δύο να μεριάσουν τους εγωισμούς και τις βεβαιότητές τους για να καταφέρουν να συναντηθούν. Μία προϋπόθεση που -νομίζω- σπανίζει στις μέρες μας, είτε μιλάμε για σχέσεις, είτε αναφερόμαστε σε ευρύτερα κοινωνικά πλαίσια.   

Ορίστε λοιπόν που μπορεί κανείς να ανακαλύψει ουσιώδεις απαντήσεις για θέματα σύνθετα και εντελώς σύγχρονα, σε μία ανάλαφρη κομεντί που γυρίστηκε πριν εξήντα περίπου χρόνια. Ναι, παραμένει δύσκολο πράγμα η συνάντηση. Ειδικά αν ο καθείς πασχίζει πιότερο να βγει επιβεβαιωμένος νικητής σε ένα συγκρουσιακό παίγνιο, παρά να συμβάλει σε ένα αμοιβαία επωφελές παίγνιο. Όπως και να το κάμουμε, το δεύτερο απαιτεί σύνεση, ωριμότητα και -ας μου επιτραπεί να πω- αποδεικνύει μεγαλύτερη ευφυία.

Lolita

Η ‘Lolita’ είναι ένα από τα πιο trendy στέκια στην Τιφλίδα με τίμια πιάτα, ωραίο καφέ και υπέροχα γλυκά. Στεγάζεται σε ένα παλιό μεγαλοαστικό σπίτι -από εκείνα που την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης είχαν μετατραπεί σε κατοικίες πολλών οικογενειών με κοινή κουζίνα και μπάνιο γύρω από μια εσωτερική αυλή. Το κτήριο διατηρεί στοιχεία όλων των περιόδων του βίου του με αρκετές όμως σύγχρονες ντιζαϊνάτες επεμβάσεις. Απολαμβάνοντας το γλυκό μου, κοιτάζω τριγύρω. Νεαρά ζευγάρια, παρέες φοιτητών που γελάνε δυνατά, παιδιά με μοντέρνα ντυσίματα, ωραία μουσική, ευχάριστη ατμόσφαιρα. Ό,τι κι αν συμβαίνει, υπάρχουν πάντα λόγοι να αισιοδοξήσει κανείς.

Love in Real Life

Μία τζούρα Michael Jackson, ένας κύβος Prince, δυο κουταλιές της σούπας Cher, μισή κουταλιά Elton John και κάμποση Janet για γαρνίρισμα. Απολαμβάνεται αυστηρά από λάτρεις των 80s και 90s. 

Δέκα μικροί Γαργαλιάνοι

1. Από τους Γαργαλιάνους καταγόταν ο γνωστός μακεδονομάχος Τέλλος Άγρας, του οποίου η ζωή και ο θάνατος ενέπνευσαν στην Πηνελόπη Δέλτα το βιβλίο «Στα μυστικά του βάλτου». 

2. Από εδώ καταγόταν και ο Σπύρος Άγκνιου, ο μοναδικός Ελληνοαμερικανός που έφθασε να καταλάβει θέση Αντιπροέδρου των ΗΠΑ, αλλά και ο μοναδικός Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ που παραιτήθηκε λόγω ποινικών αδικημάτων. Κατά την θρυλική επίσκεψη που πραγματοποίησε στην Ελλάδα επί χούντας, ο Άγκνιου πέρασε από τη γενέτειρά του, όπου έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής με μια λαοθάλασσα να τον επευφημεί. 

3. Λίγο πριν την επανάσταση του 1821, ο Γάλλος διπλωμάτης και περιηγητής Πουκεβίλ επισκέφθηκε τους Γαργαλιάνους και έγραψε για αυτούς τα εξής: «Γήλοφοι σκεπασμένοι με αμπέλια, μία σκηνή αλσών γραφικών, η γλυκύτης ενός αέρος αρωματισμένου από αμέτρητα ευώδη φυτά, η ωραία θέα της θαλάσσης, καθιστούν την τοποθεσία αυτήν την πλέον θελκτική της χαριέσσης Μεσσηνίας.» Μερικά χρόνια αργότερα, ο ειδυλλιακός αυτός τόπος θα ρημάξει από τις επιδρομές της αιγυπτιακής στρατιάς υπό τον Ιμπραήμ. Οι περισσότεροι από τους κατοίκους που δεν μπόρεσαν να διαφύγουν σε άλλα χωριά ή στα νησιά του Ιονίου, σφαγιάστηκαν. 

4. Η ονομασία έχει ενετική προέλευση (Gargaliano), επομένως κάθε διασύνδεση με γαργαλητά και τσαχπινογαργαλιάνους ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα. 

5. Όπως σε όλες τις επαρχιακές πόλεις και κωμοπόλεις της χώρας, νιώθεις κι εδώ ότι ο χρόνος κυλάει πολύ πιο αργά και ότι μπορεί να χωρέσει τα πάντα και τίποτα. 

6. Οι Γαργαλιάνοι διαθέτουν πολλά ενδιαφέροντα σπίτια -διώροφα τα περισσότερα- και μια πιο συστηματική βόλτα στους δρόμους τους, είναι ικανή να σου αποκαλύψει θησαυρούς. Πολλά παλαιά κτήρια βρίσκονται σε κακή κατάσταση, ενώ δεν έχουν αποφευχθεί ούτε εδώ οι φρικαλέες σύγχρονες κατασκευές και παρεμβάσεις. 

7. Αν αναμένεις ένα μέρος πεδινό, σε περιμένει έκπληξη. Ο οικισμός βρίσκεται σε υψόμετρο 300 μέτρων, σκαρφαλωμένος σε έναν λόφο με προνομιακή θέα προς την εύφορη γη της Τριφυλίας και τις αμμώδεις ακτές της που απέχουν μερικά μόλις λεπτά με το αυτοκίνητο. 

8. Το μέρος γνώρισε σημαντική ανάπτυξη κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα χάρις την παραγωγή σταφίδας, γεγονός που οδήγησε στην αύξηση του πληθυσμού. Τότε είναι που χτίστηκαν τα όμορφα σπίτια που συναντάς σήμερα. Ακολούθησε η συντριβή της σταφιδικής κρίσης και εντέλει η στροφή στην καλλιέργεια της ελιάς.

9. Με καταγωγή από τους Γαργαλιάνους, ο Δημήτριος Μπρίσκας έφυγε στις ΗΠΑ όπου σπούδασε, έγινε πανεπιστημιακός και πρόκοψε. Ενθυμούμενος πάντα με νοσταλγία την γενέτειρα του, συγκέντρωσε χρήματα, τα οποία έστειλε στους Γαργαλιάνους για την ανέγερση κτηρίου που θα στέγαζε την Δημοτική Βιβλιοθήκη. Το κτήριο αποπερατώθηκε κανονικότατα και η Βιβλιοθήκη λειτούργησε από το 1965 έως το 1985. Εν συνεχεία όμως έκλεισε, διότι έφυγε ο βιβλιοθηκάριος. Μόλις το 2006, κατάφερε ο Δήμος να τη λειτουργήσει εκ νέου.

10. Επισκέψεις σε μέρη σαν ετούτο είναι βαθιά διδακτικές, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι διαθέτεις την επιθυμία για πιο ουσιαστική πατριδογνωσία. Στην ταυτότητά τους συνοψίζονται πολλά από τα χαρακτηριστικά της χώρας: οι δυνατότητες και οι περιορισμοί της, τα ορθά και τα λάθη της. Αν δεν έχεις όρεξη για πιο στοχαστικές αναγνώσεις, μην μπεις καν στη διαδικασία.